به گزارش پیام خانواده؛ حجت‌الاسلام والمسلمین سیدهادی شهیدی‌فیاض، استاد سطح عالی حوزه، در کنفرانس بین‌المللی «نقش ادیان، معنویت و دعا در پیشگیری از خودکشی» که با محوریت دیدگاه مسیحیت درباره خودکشی و اضرار به نفس از کتاب مقدس، به همت مؤسسه بین‌المللی صلح و ادیان و با همکاری مؤسسه خانواده اسلامی و تربیت معنوی خاتم، روز گذشته، ۳۰ بهمن‌ماه برگزار شد، درباره علل و انگیزه‌های خودکشی گفت: این یک معضل جهانی برای بشریت است که انسانی به حدی برسد که دست به قتل نفس بزند و به خودش بزرگترین آسیب را وارد کند. حال چه می‌شود که فرد، دست به این اقدام می‌زند؟ یکی از مهم‌ترین دلایل خودکشی جهل است.
وی افزود: جهل در امر خودکشی به معنای ندانستن اینکه چرا کشتن نفس و گرفتن حیات از خود زشت است. کسانی که این کار را انجام می‌دهند قبح را برای خودشان از بین برده‌اند. اگر بتوانیم این قبح را احیا کنیم از خودکشی دست برمی‌دارند.
این استاد سطح عالی حوزه با معرفی دلایلی از قرآن کریم برای فهم قبح خودکشی و رفع این جهل بیان کرد: حیات انسان جلوه رحمت و مهربانی خدا به اوست؛ کسی که این نعمت را با خودکشی از خود سلب می‌کند، درواقع خود را ملعون می‌کند. لعنت شدن یعنی محروم شدن از نعمت خدا. خداوند در آیه ۱۵۶ سوره مبارکه اعراف می‌فرماید: «وَرَحْمَتِی وَسِعَتْ کُلَّ شَیْءٍ، رحمتم همه چیز را فرا گرفته است»؛ لکن انسان‌ها هستند که خودشان را با رفتار خودشان محروم می‌کنند. خودکشی نیز از همین نوع محروم کردن خود است.
وی افزود: خداوند در آیات ۲۹ و ۳۰ سوره مبارکه نساء نیز می‌فرماید: «وَلَا تَقْتُلُوا أَنْفُسَکُمْ إِنَّ اللَّهَ کَانَ بِکُمْ رَحِیمًا. وَمَنْ یَفْعَلْ ذَلِکَ عُدْوَانًا وَظُلْمًا فَسَوْفَ نُصْلِیهِ نَارًا وَکَانَ ذَلِکَ عَلَی اللَّهِ یَسِیرًا، و خودکشی نکنید؛ زیرا خدا همواره به شما مهربان است. و هر که خوردن مال به باطل و قتل نفس را از روی تجاوز از حدود خدا و ستم بر خود و دیگران مرتکب شود، به‌زودی او را در آتشی آزاردهنده و سوزان درآوریم و این کار بر خدا آسان است»؛ رحیم، صفت مشبهه است و نشانه همیشگی بودن محبت خدا نسبت به بندگانش است.
شهیدی‌فیاض با بیان اینکه خودکشی ظلم بر نفس و عدوان با نفس است، اظهار کرد: نفس ما آنقدر عزیز است که خداوند هرگز راضی نیست خودمان به خودمان ظلم کنیم و کسی که این را انجام می‌دهد مستحق عذاب است. آتش جهنم، آتشی است که از درون خود انسان‌ها مشتعل می‌شود و آتش بیرونی نیست.
قتل نفس؛ خیانت در امانت خدا
وی بیان کرد: خداوند در آیه ششم سوره مبارکه تحریم می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ وَأَهْلِیکُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَیْهَا مَلَائِکَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَا یَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَیَفْعَلُونَ مَا یُؤْمَرُونَ، ای کسانی که ایمان آوردهاید خودتان و کسانتان را از آتشی که سوخت آن مردم و نگهاست حفظ کنید بر آن آتش فرشتگانی خشن و سختگیر گمارده شده‌اند از آنچه خدا به آنان دستور داده سرپیچی نمی‌کنند و آنچه را که مأمورند انجام می‌دهند»؛ پس معلوم می‌شود کسی که مرتکب به ظلم بر نفس می‌شود آن هم خودکشی که بالاترین حد آن است، درون خود را از آتش پر می‌کند.
این استاد سطح عالی حوزه ادامه داد: توجه به این نکته که نفس ما امانت الهی است، جهل نسبت به قبح عمل خودکشی را رفع می‌کند. قتل نفس، خیانت در امانت خداست و این خیانت، گناه عظیمی است. امانت به چه چیزی گفته می‌شود که مُکَرَّم و عزیز است. خداوند در آیه ۷۹ سوره ص جان انسان را از از روحی که خود او را در ما دمیده می‌داند و می‌فرماید: «فَإِذَا سَوَّیْتُهُ وَنَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی فَقَعُوا لَهُ سَاجِدِینَ، پس چون او را کاملاً درست کردم و از روح خویش در آن دمیدم سجدهکنان برای او به خاک بیفتید.»
خودکشی؛ برهم زدن هدف خدا از خلقت انسان
وی با بیان اینکه خودکشی نوعی مبارزه با حکمت خدا از خلقت و آفرینش انسان است، گفت: خودکشی برهم زدن هدف خدا از خلقت من است. در پاسخ به این سؤال که انگیزه خدا چه بود که ما را آفرید، باید گفت دو جنبه وجود دارد؛ انگیزه خدا محبت به انسان بود که دست به آفریدن زد. مصداق این موضوع در سوره هود آیه ۱۱۹ است: «إِلَّا مَنْ رَحِمَ رَبُّکَ وَلِذَلِکَ خَلَقَهُمْ وَتَمَّتْ کَلِمَةُ رَبِّکَ لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِینَ، مگر کسانی که پروردگار تو به آنان رحم کرده و برای همین آنان را آفریده است و وعده پروردگارت چنین تحقق پذیرفته است که البته جهنم را از جن و انس یکسره پر خواهم کرد.»
شهیدی‌فیاض ادامه داد: جنبه دوم این است که خدا از ما چه می‌خواهد؟ اول غرض این است که ما هم به خدا برای رشد خودمان محبت کنیم. رحمت خداگونه است؛ رحمت جبری و رحمتی که با اختیار خود به سمت خود جذب می‌کنیم. خداوند در سوره مائده می‌فرماید: «فَسَوْفَ یَأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَیُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّةٍ عَلَی الْکَافِرِینَ یُجَاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَلَا یَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِمٍ ذَلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشَاءُ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ، خدا به زودی گروهی را می‌آورد که آنان را دوست دارد، و آنان هم خدا را دوست دارند؛ در برابر مؤمنان فروتن‌اند، و در برابر کافران سرسخت و قدرتمندند، همواره در راه خدا جهاد می‌کنند، و از سرزنش هیچ سرزنش‌کننده‌ای نمی‌ترسند. این فضل خداست که به هر کس بخواهد می‌دهد؛ و خدا بسیار عطاکننده و داناست.»
وی همچنین بی‌ایمانی به آخرت را از دلایل اقدام به خودکشی دانست و گفت: قرآن کریم در همین مورد، در آیه ۱۲ سوره انعام می‌فرماید: «قُلْ لِمَنْ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ قُلْ لِلَّهِ کَتَبَ عَلَی نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ لَیَجْمَعَنَّکُمْ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ لَا رَیْبَ فِیهِ الَّذِینَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فَهُمْ لَا یُؤْمِنُونَ، بگو آنچه در آسمان‌ها و زمین است از آن کیست بگو از آن خداست که رحمت را بر خویشتن واجب گردانیده است یقیناً شما را در روز قیامت که در آن هیچ شکی نیست گرد خواهد آورد خودباختگان کسانیاند که ایمان نمی‌آورند.»
شهیدی‌فیاض بیان کرد: فقدان صبر در مصیبت‌ها و مشکلات سومین انگیزه خودکشی است. قرآن بسیار به این نمونه از انگیزه پرداخته است. این صبر، باعث برانگیخته شدن رحمت‌های ویژه الهی به بنده صابر خواهد شد. انگیزه چهارم، عذاب وجدان و یأس از امید در زندگی است که منجر به خودکشی می‌شود. این عذاب وجدان با توجه به مغفرت و مهربانی خدا در بخشش گناهان برطرف می‌شود.
وی گفت: پنجمین علت، احساس کرامت نفس نداشتن است. امام علی(ع) در همین باره می‌فرمایند: «کسی که احساس کرامت نفس ندارد و خودش را پست می‌داند، ممکن است دست به هر کار خطرناکی بزند، بنابراین از او بر حذر باشید.» وظیفه رهبر دینی معرفت و نور دادن به جامعه تاریک اطراف خودش است. آن‌ها باید ریشه این جهل را با آگاهی بخشیدن به مردم بخشکانند.